Uzorkovanje zemljišta je jedna od osnovnih mera koju bi svakako obavezno trebalo da uradite, naročito ukoliko odlučite da podignete novi zasad. Takođe, jako je važno da vremenom iskontrolišete već postojeće zasade, bilo povrtnjake ili voćnjake, kako bi znali na čemu ste. Analiza zemljišta je prosto rečeno, krvna slika koja pokazuje u kakvom stanju je vase zemljište koje je po pedolooškoj definiciji telo koje ima svoj život i strukturu..
Analizom zemljišta se dobija puno. Osnovno je što dobijate siguran prikaz hemisjkog sastava na osnovu čega možete planirati setvu ili sadnju uz značajne uštede u pogledu kupovine hraniva.
Analizom zemljišta na parametre kontrole plodnosti, poljoprivredni proizvođači dobijaju PREPORUKU o pravilnom đubrenju za naredne 4 godine u smislu količine đubriva kao i vremena njegove primene. Ova mera dovodi do značajne racionalizacije upotrebe đubriva u odnosu na kod nas zastupljeno đubrenje bez prethodnih analiza zemljišta. Investicija u analizu zemljišta se višestruko isplati jer se adekvatnom primenom đubriva mogu postići uštede u novcu, povećanje prinosa i veći profit.
Prema Zakonu o poljoprivrednom zemljištu vlasnik, odnosno korisnik obradivog poljoprivrednog zemljišta vrši kontrolu plodnosti i evidenciju količine unetog mineralnog đubriva i pesticida. Kontrola plodnosti vrši se po potrebi, a najmanje svake pete godine.
Od pravilnog uzimanja uzoraka zemljišta zavise i rezultati analize, te prema tome i ispravnost zaključaka i mera koje se predlažu.
Prosečan uzorak se sastoji od 20-25 pojedinačnih uzoraka zemljišta (broj zavisi od veličine površine proizvodne parcele) koji se mešaju i pravi se prosečan uzorak (princip: što je veći broj pojedinačnih uzoraka prosečan uzorak bolje predstavlja parcelu)!
Prosečan uzorak zemljišta potiče sa proizvodne parcele površine maksimalno do 5 ha, ujednačene po nadmorskoj visini i kvalitetu zemljišta. Ukoliko je parcela neujednačena po nadmorskoj visini, nagibu, boji i kvalitetu zemljišta, gajenoj biljnoj vrsti… broj uzoraka zavisi od broja postojećih celina. Ukoliko je površina parcele veća od 5 ha, parcela se deli na više delova sa kojih se uzima prosečan uzorak zemljišta.
Vreme uzorkovanja zemljišta je NAKON SKIDANjA USEVA .Vreme uzorkovanja za voćnjak i vinograd je nakon ili pre početka vegetacije a najpoželjnije je pre osnovne obrade zemljišta.
Kretanje po parceli može da bude po tzv. »šahovskom rasporedu« ili »po dijagonali«, važno je da prosečan uzorak predstavlja što je moguće ravnomerniji raspored pojedinačnih uzoraka po čitavoj površini parcele.
Potreban pribor: sonda ili ašov i 1 kofa (za voćnjak i vinograd 2 obeležene kofe), PVC kesa, olovka i papir.
Pojedinačni uzorci se uzimaju sondom ili ašovom na dubini od 0-30 cm na parcelama koje su u ratarskoj i povrtarskoj proizvodnji, odnosno na dubini od 0-30 i 30-60 cm na parcelama koje su u voćarskoj i vinogradarskoj proizvodnji.
Ašovom se izvadi grumen zemlje. Zatim se uz ivicu rupe ponovo zabode ašov pod uglom od 90º od površine do dubine od 30 cm. Pažljivo se izvadi ašov sa zemljom, tako da ona ostane na ašovu kada se položi na tlo. Potom se po zemlji koje je na ašovu nožem napravi »kaiš«, širine 3-4 cm po sredini ašova do njegovog vrha, tj. do dubine od 30 cm. Zemlja na ašovu levo i desno od »kaiša« se odbaci, a »kaiš« zemlje se ubaci u čistu kofu.
Ovaj postupak se ponovi sa 20-25 ravnomerno raspoređenih mesta po celoj površini parcele, pri čemu se pojedinačni uzorci sa iste dubine ubacuju u istu kofu. Nakon uzimanja poslednjeg pojedinačnog uzorka, zemlja u kofi se dobro izmeša, usitne se veće grudve i odstrani se kamenje i biljni delovi.
Ukoliko se uzorkuje zemljište u voćnjaku ili vinogradu, potrebno je sa istog mesta uzeti uzorak i sa dubine 30-60 cm. Zemljišni »kaiš« skinut sa ašova ubacuje se u drugu kofu predviđenu za pojedinačne uzorke sa dubine 30-60 cm.
Zatvorenu polietilensku vrećicu staviti u veću kesu u kojoj je ubačena etiketa sa podacima vezanim za uzorak zemljišta. I uzorak odneti u nadležnu savetodavnu službu koje često vrše analize zemljišta potpuno besplatno.
